Op 2 oktober 1942 werden ruim 80 Zwolse Joden opgesloten in het gymnastiekgebouw van het Celeaum dat toen nog aan de Veerallee zat. Van daaruit werden de mensen gedeporteerd naar Westerbork en naar de kampen in het oosten. Ieder jaar herdenkt het Gymnasium Celeanum deze vreselijke gebeurtenis. Ter voorbereiding op de herdenking vinden tal van activiteiten plaats, zoals de tentoonstelling Jodenvervolging in 12 portretten.
De tentoonstelling is opgesteld in het atrium (kantine) van de school en geeft een indringend beeld wat de Jodenvervolging heeft betekend voor individuele mensen. Zie voor meer informatie over deze tentoonstelling: https://www.judaica-zwolle.nl/index.php?pageID=49
Herdenking Rozenboom
Op 6 oktober is de officiële herdenking van de deportatie. Leerlingen uit jaarlaag drie hebben een grote rol bij deze herdenking. Zij hebben bijzondere gastsprekers gehad tijdens mentorlessen en bij het vak Nederlands hebben zij een opdracht gemaakt rondom citaten van Etty Hillesum. Onderdeel van de herdenking is een rozentocht. Deze tocht gaat vanaf het huidige Gymnasium Celeanum-gebouw aan de Westerlaan naar de voormalige gymzaal van het vroegere pand van het Gymnasium Celeanum aan de Veerallee. Daar zullen de leerlingen de namen noemen van de mensen die gevangen zaten in deze gymzaal en een roos neerleggen bij het monument ‘De Rozenboom’. Na het namen noemen volgt een minuut stilte. Historicus Jaap Hagedoorn en de wijkwethouder Paul Guldemond zullen kort het woord voeren. Wilt u aanwezig zijn bij de herdenking dan graag een mail naar aanmelden@celeanum.nl.
Programma (de tijden zijn bij benadering, behalve het aanvangstijdstip)
14.00 uur Ontvangst door Antoon Boks, conrector, Westerlaan 40
14.10 uur Uitleg door de sectie Nederlands over de opdracht Etty Hillesum
14.15 uur Vertrek rozentocht door de genodigden
14.20 uur Vertrek rozentocht door de leerlingen
14.30 uur Inleiding namen noemen door historicus Jaap Hagedoorn
14.40 uur Namen noemen, bloemen leggen monument Rozenboom en minuut stilte
15.15 uur Tekstenvoordracht nav opdracht Etty Hillesum
15.20 uur Afsluiting door wijkwethouder Paul Guldemond
15.30 uur Einde bijeenkomst
Achtergrondinformatie
Op vrijdag 2 oktober 1942 werden minstens 84 Joodse Zwollenaren vastgehouden in de gymzaal van het toenmalig Gymnasium Celeanum aan de Veerallee. Dat waren voornamelijk vrouwen en kinderen van de circa 60 Zwolse Joodse mannen die sinds de zomer van dat jaar gedwongen te werk waren gesteld in Nederlandse werkkampen in Overijssel en Friesland.
Op zaterdag 3 oktober werd de hele groep onder het mom van gezinshereniging naar het doorgangskamp Westerbork gedeporteerd. Zeven personen wisten uit de gymnastiekzaal of kamp Westerbork te ontsnappen en overleefden in onderduik de oorlog. Alle overige mannen, vrouwen en kinderen werden naar de vernietigingskampen in het Oosten gedeporteerd. Slechts één van hen overleefde. In de gymzaal van het Gymnasium Celeanum aan de Veerallee werden daags na de deportatie “gewoon” weer gymlessen gegeven.
Om de huidige leerlingen deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis van Zwolle in het algemeen en die van het Gymnasium Celeanum in het bijzonder niet te laten vergeten, houdt het Gymnasium Celeanum elk jaar een herdenking bij het monument ‘De Rozenboom’. In 2015 heeft het Celeanum dit monument geadopteerd. Het monument is gemaakt door de kunstenares Iris le Rütte. Inspiratiebron voor dit beeld was een tekst uit het dagboek van Etty Hillesum, geschreven op de dag dat de Joodse gezinnen in het gymnasium bijeengedreven werden, op 2 oktober 1942: “Vruchten en bloemen dragen op elke grond, waar men geplant is, zou dat niet de bedoeling zijn?”
Voorbeelden van panelen uit de tentoonstelling:
